martes, 13 de octubre de 2015

Una fábula en aymara khurukutampi chiwankumpi

Mä pachaxa panqaranaka taypinxa mä quqawa ujtana, pä uñt'ata uywankawa jikisipxana, ukanxa mä chiwankuwa ch'amaka isini ukhama mä khurukutaruwa arxayatayna: “mama kunatsa sapa jisiwinxa uñch'ukista tuqisista nayaxa janiwa kunsa kamachksmati”. Ch'umpita ist'ata jisk'a khurukutaxa sataynawa: “jumaxa janiwa amuyasktati? Nayaxa masinakajampiwa jakastxa, jumaxa sapakiwa sarnaqtaxa”. “Masinakapampiya jakpachaxa, tapapa wakichayasaxa surjaskamawa t'ijunaqayasipxixa, kuna pachasa janiwa askina jakapkiti….mama p'amp'achitatawa, janiwa thuthuyañatakikiti, nayaxa khuyt'asitajampixa markachiriruxa kusisiytwa, jumaxa jalta chuymanitawa. Nayaxa sapakisa jakastxa kusakiwa qamastxa”, ukhama sasawa khurukutaru satayna, ukata mayaki jan uñtasisa sarawayxatayna.

Amuyt'awi: kusisita sarnaqasima jan mayniru yanqhachasa ukatxa sapa maynina sarnaqawipaxa walikiskiwa.

LA KURUCUTA Y EL CHIGUANCO

Érase una vez asidos en la rama de un árbol leguminoso de algún jardín de la ciudad, dos personajes emplumados muy conocidos entablaban una breve discusión. He ahí que un humilde chiguanco de traje oscuro como la noche le dijo a una kurucuta: “Señora no comprendo porque no me deja tranquilo, está increpándome en cada encuentro. Yo no le he hecho daño”. La pequeña kurucuta vestida de tonos marrones poco vistosos le replicó: “¿Es que no te has dado cuenta? Yo vivo en grupo con los míos, mientras que tú casi siempre estás solito”. “Vivirá en grupo, pero continuamente le veo armar grescas con sus semejantes, les hace corretear por los techos propinándoles picotazos, nunca vive en paz….disculpe señora, no es por jactarme, pero mis variados can-tos deleitan a los humanos y lo que a usted le sobra en demasía es la arrogancia y la intolerancia. En efecto, viviré solito más soy dichoso así”, le dijo concluyentemente a la kurucuta, la cual sin pensarlo alzó vuelo avergonzada.

Moraleja: sé feliz haciendo lo que te agrada sin perturbar a nadie y respeta a todos tal como son.

2 comentarios:

  1. que linda fábula. y que buena traducción la verdad hacen que no se pierda la literatura aymara

    ResponderEliminar